Değerli dostlar,
Yapay zeka kavramı artık iyiden
iyiye hayatımıza girmeye başladı. İnsanlık, insan beynini inceleyerek,
bilgisayar ortamında modellemeye çalışıyor. Geçen yazımda, beynin biyolojik
yapısını anlatmıştım.
Bugün, dijital ortamda beynimizi
modelleme çalışmalarından bahsedeceğim. Bu konuda İsviçre’deki Lozan Federal
Teknik üniversitesinden Henry Markram’ın çalışmalarına bakabiliriz. Markram, çalışmalarına
dünyanın en güçlü bilgisayarı olan “Blue Gene” in 16.000 işlemcili küçük bir
versiyonu ile 2005 yılında başladı. Bir yıl içinde, bir sıçanın, 10.000 nöron
ve 100 milyon bağlantı içeren, neokorteksinin bir parçası olan neokortikal
sütununu modellemeyi başardı. Bu, beynin önemli bir parçasının tüm yönleriyle,
analizinin biyolojik olarak mümkün olduğunu gösteriyordu. Farelerin
beyinlerinde defalarca tekrarlanan bu sütunlardan milyonlarca vardır.
Dolayısıyla, bu sütunlardan, birini modelleyerek, fare beyninin nasıl
çalıştığını anlamaya başlayabiliriz.
İnsan beynini modellemek için
gerekli olanlara bakacak olursak, bugünkü süper bilgisayarlardan 20.000 kez
daha güçlü, halihazırda kullanmakta olduğumuz internetin tüm büyüklüğünün, 500
katı bir hafızaya sahip olmamız gerektiğini söylüyor, Doktor Markram.
2006 yılında Blue Gene’in en ileri
versiyonu olan “Dawn” kullanılarak, bir farenin beyninin % 40 ı simüle edildi.
Dawn, yaklaşık 150.000 işlemcisi ve 150.000 gigabyte hafızasıyla inanılmaz bir
bilgisayardır. Masaüstü bilgisayarlarımızdan, 100.000 kat daha güçlüdür. 2007
de ise, bir sıçanın beyninin, % 100 ünü simüle ettiler.
2009 da yeni bir rekor geldi. İnsan
beyin korteksinin % 1 ini simüle etmeyi başardılar. Bu yaklaşık olarak, 1,6
milyar nöron ve 9 trilyon bağlantı içeren bir kedinin beyin korteksine karşılık
gelir. Ancak, simülasyon çok yavaştı, insan beyninin hızının 600 de 1 i
kadardı. İnsan beyninde 100 milyar nöron olduğunu düşünürsek, daha yolun çok
başındayız.
İnsan beynini modellemede en büyük
problem, güç ve ısıdır. Dawn bilgisayarı, 1 milyon wattlık bir güç harcar ve o
kadar çok ısı üretir ki, soğutmak için, dakika da 76.500 m3 soğutulmuş havayı
dışarı veren, 6.675 tonluk bir klima ekipmanına ihtiyaç duyar. Bir insan beyni
modellemek için bu rakamları 100 ile çarpmanız gerekir. Bu düşünsel bilgisayarın,
güç tüketimi ise, 1 milyar watt olur, bu da bir nükleer güç reaktöründen elde
edilecek gücün tamamına denk gelir. Bu bilgisayarın tüketeceği enerji ile, bir
şehrin tamamını aydınlatabiliriz. Soğutmak içinse, bir nehrin, tümünün akış
yönünü çevirip, suyunu bilgisayar içindeki kanallardan geçirmemiz gerekir.
Bilgisayarın kendisi de şehrin birçok bloğunu işgal ederdi.
İnsan beyni ise, şaşırtıcı olarak,
sadece 20 watt güç kullanır. İnsan beyninin ürettiği ısı neredeyse hiç
farkedilmez. Bilgisayarlarımız ışık hızıyla işlem yapmalarına rağmen, beynimiz
sadece 320 km hız ile işlem yapar. Bilgisayarlarımız seri bağlı olarak işlem
yaparken, beynimiz paralel bağlı işlem yapar, bu sebeple, en süper bilgisayarı
dahi rahatça geride bırakır.
İyi haftalar diliyorum,
Saygılarımla,
Ufuk Saygın
AQUA Danışmanlık
Yorumlar
Yorum Gönder