Değerli dostlar,
Geçen yazımda size rekabeti anlamanın strateji oluştururken en önemli kavram olduğundan bahsetmiştim. Bugün biraz konuyu açacağım. Rekabet sadece sizinle rakipleriniz arasında değil, bununla beraber müşteriler, tedarikçiler, potansiyel girişimciler ve ikame ürünler dediğimiz unsurlar arasında yaşanır. Bu 5 kuvvetten oluşan geniş kapsamlı rekabet, herhangi bir sektörün durum analizini tanımlar ve sektördeki rekabet etkileşiminin doğasını şekillendirir.
Sektörler, yüzeysel olarak baktığımızda birbirinden farklı gözükse de, karlılığın altında yatan faktörler aynıdır. Bu 5 kuvvet, havayolları, tekstil ve konaklama gibi sektörlerdekine benzer şekilde yoğunsa neredeyse hiçbir şirket cazip yatırım gelirleri elde edemez. Kuvvetler, yazılım, meşrubat ve tuvalet malzemeleri vb. sektörlerdeki gibi yumuşaksa, çok sayıda firma karlıdır.
Beş kuvvetin yapılandırılması sektörden sektöre değişir. Ticari uçak piyasasını ele aldığımızda, Airbus ile Boeing arasında sert bir çekişme varken, çok büyük uçak siparişleri veren havayollarının pazarlık gücü yüksekken, yeni girişimci tehdidi, ikame tehdidi ve tedarikçilerin gücü daha düşüktür. Film sektöründe ikame eğlence biçimlerinin yaygınlaşması ve en kritik girdi olan filmleri tedarik eden film yapımcılarının ve dağıtımcılarının gücü çok önemlidir.
En kuvvetli rekabet kuvveti ya da kuvvetleri, bir sektörün karlılığını belirler ve strateji formülü açısından da en önemli unsur olurlar. Çoğu zaman en çarpıcı kuvvet her zaman belirgin değildir. Örneğin, fotoğraf filmi sektöründeki düşük getiriler, daha üstün bir ikame ürün teknolojisi olan dijital fotoğrafın gelişi sonucu oluşmuştur. Böyle bir durumda, ikame ürünle başa çıkmak bir numaralı stratejik öncelik olur. Sektör yapısı, her rekabet kuvvetinin etkisini belirleyen bir dizi teknik ve ekonomik özelliğinden doğar.
Her firma yukarıda anlattığım şartlar çerçevesinde kendi sektörünü analiz edip, nasıl bir strateji ile devam edeceğini belirlemelidir. Burada tabiki, en önemli görev her zamanki gibi zeki ve bilgili yöneticilere düşmektedir. İçinde bulundukları sektörleri doğru analiz edip, doğru stratejiler uygulayan şirketler her zaman sektörlerinde sürdürülebilir bir büyüme ve kar elde edeceklerdir.
Sonraki yazılarımda, bu beş kuvvetle ilgili örnekler vereceğim.
İyi haftalar diliyorum,
Saygılarımla,
Ufuk Saygın
AQUA Danışmanlık
Yorumlar
Yorum Gönder