Değerli dostlar,
Dünyamıza hayat veren
Güneşimizin nasıl söneceğini aşağıdaki yazıda bulabilirsiniz. Yazının orijinali
aşağıdaki linkdedir.
https://popsci.com.tr/gunes-tamamen-yanip-bittiginde-neler-olacak/
“Dünya’yı 4 milyar yıldan uzun
süredir aydınlatan sarı cüce yıldız Güneş’ten daha antik, daha değişmez bir şey
var mı? Fakat yıldızımız da günün birinde gidecek. Hatta bilim insanları, o
zaman geldiğinde neler olacağından gayet emin. Güneş, son derece sıcak hidrojen
atomlarını çekirdeğinde kaynaştırarak veya birleştirerek enerji kazanıyor. Bu
sayede helyum ve bir sürü enerji ortaya çıkıyor. Fakat gün gelecek, tıpkı
kurmalı bir oyuncağın yavaşlayıp durması gibi Güneş’in çekirdeğindeki hidrojen
de tükenecek. Bu olay (yaklaşık 5 milyar yıl içinde) gerçekleştiğinde, Güneş’in
artık yeni bir enerji kaynağı bulması gerekecek.
Bu
durum ilk başta sorun olmayacak. Hidrojen kaynaşımı, günümüzde Güneş
çekirdeğinin kendine baskı yapan dış katmanlara karşı koymasını da sağlıyor.
Çekirdek artık dayanamadığında ise bu dış katmanlardaki hidrojen içe doğru akın
edip ısınacak ve Güneş’e yakması için daha fazla yakıt sağlayacak. Görünürde
her şey iyi gidecek. Fakat bunun bir bedeli olacak. Yaşanan bu olayların yan
etkileri, Güneş’in kızıllaşmasına, soğumasına ve şimdiki boyutunun yüz katından
fazla şişmesine yol açacak. Güneş Merkür’ün, Venüs’ün ve hatta Dünya’nın
yörüngesine girecek kadar büyüyecek. Tıpkı gökyüzünde görebildiğimiz Arcturus
veya Aldebaran yıldızları gibi kırmızı bir deve dönüşecek. Tüm bu olanlar
sayesinde hidrojen, Güneş’e bir milyar yıl daha kazandıracak. Fakat hidrojen de
bittiği zaman, Güneş sıradaki şeye başvuracak: Bunca zamandır ürettiği helyuma.
Güneş helyum kaynaştırmaya başladığında
normale dönüyor gibi görünecek. Helyum, çekirdekten kalan enkazın bir kısmını
eski haline döndürecek. Kabaran yıldızımız ise boyutunun büyük bir bölümünü
kaybedecek. Gökbilimciler bu olaya helyum parlaması adını veriyor. Fakat önemli
bir nokta var: Bu parlama, Güneş’in mükemmel derecede iyi olan helyumunun
neredeyse onda birini dakikalar içinde tüketecek.
Giderek yaşlanan Güneş, sonraları hayati
bir sorunla karşı karşıya kalacak: Helyum, yakıt olarak hidrojene denk
değil. Hidrojen kadar
verimli kaynaşmayan helyum, karbon ve oksijen ortaya çıkarıyor. Bu elementlerin
de kaynaşması mümkün ancak çok daha zor ve verimsiz. Geriye kalan helyum,
Güneş’e sadece 100 milyon yıl kadar zaman kazandıracak.
Güneş artık helyum kaynaştıramadığında,
başka bir zor döneme girecek. Yeniden kabaracak ve kullanabileceği ne kadar
hidrojen veya helyum varsa kaynaştırmaya çalışacak. Çekirdek çökmeye
başladığında, yıldızın dış halkası çok daha uzağa; belki de asteroit kuşağının
ötesine uzanabilir.
Bu durum çok uzun sürmeyecek. Güneş,
sonunda tüm dış katmanlarından ayrılacak. Komşu yıldız sisteminde yaşayan
gözlemciler varsa, parlak bir haleye benzeyen büyüleyici bir gösteriye şahit
olabilirler. Tanıdığımız Güneş için ise bu 10.000 yıl, onun ölüm anı demek.
Gezegenler işin içine dahil olmasa
bile*, geriye gezegen bulutsusu adı verilen bir çeşit göksel mezar taşı
kalacak. (* Tabii bir zamanlar Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün olan gök
cisimlerinin koyu renkli ölü kabukları yok olmaktan kurtulmayı başaramazsa.) Fakat
ölüm, Güneş için bir son olmayacak. Kütlesinin yaklaşık yarısı kaybolacak olsa
da, geriye kalanlar bu gezegen bulutsusunun tam ortasında sıkışacak. Bu
maddeler, Güneş’in merkezinde yer alan ve Dünya’dan daha büyük olmayan ufak,
parlak ve ultra yoğun bir kora dönüşecek. İçin için yanan bu tür kalıntılar, beyaz cüce yıldız şeklinde
adlandırılıyor.
Güneş’in uzun, son ve yalnız hali bu
noktadan sonra başlayacak. Trilyonlarca yıl içerisinde; evrenin günümüzdeki
yaşından yüzlerce kat daha uzun bir sürede ise o beyaz cüce, (çok ama çok yavaş
şekilde) geriye kalan ısısını kaybedip karanlığa bürünecek."
İyi haftalar diliyorum.
Saygılarımla,
Ufuk Saygın
AQUA Danışmanlık
Yorumlar
Yorum Gönder