Değerli dostlar,
Einstein, izafiyet teorisi üzerinde çalışırken çok şaşırdığı bir gerçekle karşılaşmıştı. Cisimler hızlandığı durumda zaman yavaşlıyordu. Ama bu nasıl olabilirdi? Kuantum dünyasının gerçekleri keşfedilene kadar, insanlar sağduyu ile anlayabilecekleri ve akıllarının kabul ettiği olayları doğru kabul etmişti. Kuantum kanunları ile beraber artık insanoğlu akıl yolu ile anlayabileceği Dünya’dan ötesini keşfetmeye başladı. Bu çok gizemli bir alemdi. Zamanın, cisimlerinin hızıyla yavaşlaması akıl alır bir durum değildi. Einstein bunu özel görelelik olarak adlandırdı. Diğer önemli keşfi de kütleçekimine ne kadar az maruz kalırsanız zamanın o kadar daha fazla hızlı akacağı gerçeğidir. Saçma geliyor değil mi? Bu kanunlar ne kadar çok saçma geliyorsa o kadar doğrudur.
Size bu kanunlarla ilgili gerçek örnekler vereyim. Einstein’ın teorisinin doğruluğunu bugün cep telefonunda sürekli kullandığımız GPS sistemi üzerinden ispat edebiliriz. GPS sistemi, Dünya yörüngesinde dönen 31 uydudan oluşur. Herhangi bir zamanda cep telefonumuz konumuna göre 3 uydudan sinyal alır. Bu 3 uydudan her biri biraz farklı bir yörünge ve açıda hareket etmektedir. Cep telefonumuzdaki bilgisayar, bu 3 uydudan gelen veriyi analiz eder ve kesin konumumuzu trigonometri kullanarak bulur. GPS sistemi öyle doğrudur ki, hem özel hem de genel görelelikten gelen küçük düzeltmeleri hesaba katar.
Uydular yaklaşık olarak saatte 27.000 km hızla hareket ettiğinden, GPS uydularındaki saat, hız arttıkça zamanın yavaşlayacağını söyleyen özel görelelik sebebiyle Dünya’dakinden biraz daha yavaş çalışır. Diğer yandan kütleçekimi, uzayda ne kadar uzağa giderseniz o kadar zayıf olacağından, uzay zamanın kütle çekim kuvveti sebebiyle bükülebileceğini söyleyen genel görelelik nedeniyle zaman biraz hızlanır. Yani, kütle çekim kuvveti ne kadar zayıfsa, zaman o kadar hızlı akar. Özel görelelik sinyalin yavaşlamasına, genel görelelik ise sinyalin hızlanmasına sebep olduğu için bu özel ve genel göreleliğin zıt etkilere neden olduğu anlamına gelmektedir. Cep telefonlarımız daha sonra bu 2 zıt etkiyi hesaba katar ve bize tam olarak nerede olduğumuzu söyler.
Evrenin gizemli dünyası ile ilgili yazmaya devam edeceğim.
İyi haftalar,
Saygılarımla,
Ufuk Saygın
AQUA Danışmanlık
Yorumlar
Yorum Gönder