Ufuk Saygın

Değerli dostlar, Örnekler vermeye devam ediyorum. Amerika’da yine faaliyet gösteren bir restoranlar zincirini anlatacağım. Firma, basit bir strateji ile yüksek kaliteli ev yemekleri ile sağlam bir müşteri profiline sahip, 1986 yılında CEO ani bir karar ile maliyetleri düşürmek maksadıyla, yemek menüsünü seri olarak üretilen yemeklerle değiştirir. Bu değişikliğin, firmanın bağlı müşteri profilini tehdit ediyor olmasına rağmen, işletme yönetim kurulu bu planın değiştirilmesine ses çıkarmaz. İşletmenin CFO su, bu kararın hiçbir araştırma, değerlendirme yapılmadan uygulanmasına karşı çıkar ve CEO ile ters düşer. Arkasından da kararın yanlış olduğunu savunarak görevinden ayrılır. Karlar ve Pazar payları düşmeye başlayınca, 6 yıl sonra işletmenin yönetim kurulu CEO nun görevine son vererek, CEO luğa, ayrılan CFO sorumlusunu getirir. Yeni gelen CFO alınan kararı hemen iptal ederek, eski strateji ile yemek üretimine devam etmeye başlar ve şirkette eski haline gelmeye başlar. Burada s...

Değerli dostlar, Bugünkü yazımda kurumsallaşamayan şirketlerin durumları ile ilgili örnekler vereceğim. Amerika Birleşik Devletleri’nde küçük alet imalatçısı bir firmanın yaşadıklarını size anlatacağım. 1970 lerin sonu, aynı bugün gibi, ticaretin şeklinin değişmeye başladığı yıllar, işletmenin yıllık cirosu 50 milyon Usd civarı, firma donanım malzemesi satan büyük zincir mağazalarda pahalı ve karmaşık ürünler segmentinde ticari faaliyetine devam ediyor. Zincir mağazalar karmaşık ve pahalı ürünler segmentine gelişen piyasa koşulları çerçevesinde ilgi göstermemeye başlıyor. Bu durumda şirket CEO su, perakende pazarına doğrudan girmeye karar veriyor ve hatalar manzumesi de o andan itibaren başlıyor. Firma, ülkenin her yerinde kendi küçük mağazalarını açmaya başlıyor. Ancak, firma perakendecilik kavramını yeteri düzeyde bilmediği için birtakım sorunlar yaşanıyor. Perakendecilikteki genişleme uğranılan zarara rağmen, 10 yıl sürüyor. İşletmeyi üretimden elde edilen karlar ayakta tu...

Değerli dostlar, Yönetim kurulları ile ilgili yazılarıma devam ediyorum. Peki, kurumsal olarak yönetilen şirket neler sağlar? Aslında en önemli cevap tabi ki devamlılıktır. Bunu nasıl sağladığından kısaca bahsetmek istiyorum. İşletmelerde şirket yönetiminin özünü oluşturan kavram aslında iktidar meselesi değil, etkili karar almayı garanti alma meselesidir. Olması gereken, üst düzey yöneticilerle yönetim kurulunun karar alma sırasında gerçekten işbirliği yapmalarıdır. Böylece, şirketler CEO nun yetkinliğinden çok, örgütün etkinliğine dayanan bir yönetiliş tarzına doğru ilerleme kaydederler. Kurumsal olarak yönetilen işletmeler, daha fazla yeni fikir, daha uyarlanabilir bir karar alma süreci ve piyasalar karşısında daha iyi hesap verebilir hale gelir. Hepimiz insanız ve hata yapabiliriz. İnsan psikolojisini incelediğimizde, kişiler kendi kişisel güçlerini artıracak, kararlardan ve stratejilerden yana olma eğilimindedirler. Kararları hatalı olma durumunda ise, hatayı örtbas ...

Değerli dostlar, Yönetim kurulları ile ilgili yazılarıma devam ediyorum. Peki, etkin bir yönetim kuruluna sahip olup olmadığımızı nasıl anlarız? Harvard Üniversitesinden Walter J. Salmon bakın konu ile ilgili nasıl bir değerlendirme yapmış. 1-       İşletme içinden gelen her bir kurul üyesine karşılık, işletme dışından gelen üç kurul üyesine sahip misiniz? 2-       İşletme içinden gelen kurul üyeleri, sadece CEO, CFO ve COO dan mı ibaret? 3-       Kurul üyelerinizin kurulda temsil edilmeyen üst düzey yöneticilerle görüşmeleri alışıldık bir uygulama mıdır? 4-       Yönetim kurulunuzun üye sayısı olması gerektiği kadar mıdır? (8 – 15 üye) 5-       Denetim komiteniz, işletmeyi denetlemekten sorumlu firmayı onaylama yetkisine sahip mi? 6-       Denetim komiteniz “yüksek derecede hassas” bölgeleri düzenli olarak gö...

Değerli dostlar, Yönetim kurulları ile ilgili yazılarıma devam ediyorum. Toplantı gündemine gelecek olursak, standart olan finansal raporlar gibi raporların dışında olması gerekenleri yazacağım. Faaliyet raporlarında olması gereken noktalarla ilgili ayrıca yazı yazacağım. Toplantı gündeminin icra kurulu başkanı yerine özellikle bağımsız üyelerin hazırlamasında fayda vardır. Toplantıdan önce yönetim kurulu üyeleri, mutlaka toplantı gündemi ve içeriği hakkında yeterli enformasyonla bilgilendirilmelidir. Hedeflerle oluşan sapmaların sebepleri ve çözüm önerileri mutlaka toplantı gündeminde olmalıdır. Yılın geri kalan dönemi için tahminleri içeren özet raporlar Pazar payı rakamları mutlaka olmalıdır. Önemli raporların ele alındığı veya sermaye harcaması gerektiren kararların alındığı komite toplantı tutanakları İşletmenin kendisi ve rakipleri hakkında çıkan önemli yorum ve makaleler Sektörel gelişmeleri içeren haber ve makaleler Finansal analizcilerin hem şirket hem de...

Değerli dostlar, Bugün, yönetim kurulu üyesi seçerken nelere dikkat edilmeli, onunla ilgili yazı yazacağım. Ülkemizde yönetim kurulu üyelerini ağırlıklı olarak yönetim kurulu başkanı seçmektedir. Ülkemizde zaten CEO lar aynı zamanda yönetim kurulu başkanıdır. Yönetim kurulu başkanının üyeleri seçtiği durumda, üyeler işlerinin ehli, problemleri çözebilecek bilgi ve zekada insanlardan değil, genellikle yönetim kurulunun güvendiği kişilerden seçilir. Bu sebeple, kurul üyeleri aday gösterme komitesi tarafından seçilmelidir. CEO ların aday önerileri tabii ki olabilir. Üyelerin hangi özellikte olacağı konusunda CEO ların fikirleri değerlidir. Burada kritik nokta, seçilen üyenin bu işten çıkarı olmadan, yetenekli ve işe kendini adayacak nitelikte olmasıdır. Aday gösterme komitesi, adaylar için, en azından profesyonel uzmanlık, erişilebilirlik, yaş gibi birtakım kriterler belirlemelidir. Tutarlılık, dürüstlük, başkalarının söylediklerini açık yüreklilikle dinlemek gibi kişisel özelli...

Değerli dostlar, Batı toplumlarındaki işletmelerdeki kurumsal yapılar hakkında bilgi vermeye devam ediyorum. 3- Bağımsız yönetim kurulu üyeleri ve Güç kimin elinde? Batı toplumlarındaki işletmelerde dışarıdan gelen bağımsız üyelere çok önem verilmektedir. Çünkü, içeriden gelen üyeler çoğu zaman firma geleneklerine ve kendi fikirlerine fazlasıyla bağlıdırlar. Bu sebeple yaptıkları değerlendirmelerde rasyonel olamayabilirler. Onun için yönetim kurulları içinde sayılarının sınırlandırılmaları gereklidir. Kurumsal yönetimi esas kılabilmek için, işletmeyi yöneten gücü elinde tutan icra komitesinin dışında, işletmenin yönetimini denetleyen yönetim kurulunu etkin bir şekilde çalıştırmak önemlidir. Ancak, buradaki kritik nokta, yetki ve sorumlulukların birbirine karışmamasıdır. CEO, işletmenin yönetim kurullarının gücünü ve sorumluluğunu kabul etmelidir. Aynı şekilde, işletmenin dışarıdan gelen bağımsız kurul üyeleri de yönetimi gözetim altında tutmakla, işletmeyi fiilen yöne...

Değerli dostlar, Yıllardır işletmelerin kurumsal yapılarının oluşması için mücadele ediyorum. Katıldığım yönetim kurulu toplantılarında, panellerde, etkinliklerde bu konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunuyorum. Çünkü, ülkemizin doğal kaynakları ne kadar önemli ise, ormanı, ağacı, suyu, bitkisi, barajları, köprüleri ne kadar önemli ise, ülkemizin işletmeleri de o kadar önemlidir. Bu sebeple ülkemizin işletmelerinin devamlılığı anlamında kurumsal yönetim çok önemlidir. Bizim firmalarımızda yönetim kurulları genellikle, eş, dost, akraba gibi hakim ortağın yakınları tarafından oluşturulmaktadır. Bazı istisnai durumlarda ise, firma içinden emekli olmuş kişilerinde oluşturduğu kurullar olabiliyor. Bu şekilde hakim ortağın akrabalık bağı dışında, firma içinden profesyonellerden oluşsa bile halen tam anlamıyla etkin kurullar maalesef oluşmamaktadır. Ülkemizde yönetim kurulları, genellikle pasif, sadece jest ve itibar verilmek üzere kurgulanmıştır. Zaman zaman da, devlet kademe...

Tüm dostların Ramazan Bayramını kutlar, sağlıklı, mutlu, huzurlu geçirmelerini dilerim. Saygılarımla, Ufuk Saygın AQUA Danışmanlık

Değerli dostlar, Doğanın sabitlerini incelediğimiz zaman, bunların yaşam için çok ince bir şekilde ayarlanmış olduğunu görürüz. Eğer nükleer kuvvetin şiddetini arttıracak olursak, yıldızlar yaşamın başlamasına izin vermeyecek kadar büyük bir hızla yanmaya başlarlar. Nükleer kuvvetin şiddetini azaltacak olursak ise, yıldızlar yanmaya başlayamaz ve yaşam ortaya çıkmaz. Kütleçekiminin şiddetini arttırırsak, evren hızlı bir çöküş ile yok olur. Kütleçekiminin şiddetini azaltırsak, evren hızla genişleyerek, büyük donmaya ulaşır. Aslına bakılacak olursa, doğanın sabitleri ile ilişkili olan ve yaşamın ortaya çıkmasını sağlayan, yol açan bir sürü gizem vardır. Öyle görünüyor ki, evrenimiz hepsinde ince ayar yapılmış pek çok parametreden meydana gelen bir yaşama elverişli bölge olarak tasarlanmıştır. Diğer anlaşılamayan gizem ise, kuantum dünyasında yatmaktadır. Herhangi bir durumu tanımlayabilmek için varolan tüm durumları değerlendirmemiz gerekir. Yani nesnel olarak gerçeklik, ne...